Afscheid in schoonheid

Zaterdag 10 juni

Naar Charlottenburg

Een van de hoogtepunten in de Berlijnse gidsen: het slot van Charlottenburg, gebouwd als zomerverblijf voor de Pruisische koningen. Het ruiterstandbeeld van Frederik De Grote (1712-1786) staat op het voorplein. Binnen in het slot zijn de meeste vertrekken heringericht, nodig na een bombardement en brand in 1943. In het middendeel bevinden zich de chique kamers, allen behangen met soms speciaal daarvoor gemaakt behangpapier. Het is een heel ander gezicht van Berlijn: hier is het één en al grandeur. Met de audiogids wandelen we doorheen de kamers, o.a. ook langs een porseleincollectie, met hier en daar een streepje aangepaste muziek.

In de tuin

Daarna gaan we de tuin in. Hij is van het type ‘romantische Engelse landschapstuin’ en tevens ‘Franse baroktuin’. Het onderhoud nu laat hier en daar te wensen over. Als we meer naar achter gaan, en de brug met ‘Belvedére’ oversteken, komen we aan de Spree, en raken we toch de richting kwijt. Met hulp van Berlijners in de ligweide vinden we een achteruitgang en een S-baan-station. Die brengt ons naar de U-baan en weer thuis.

En dan is er nog koffie

Na de lunch in een Italiaanse zaak, waar we voor de vierde keer komen deze week, trakteren we onszelf nog op koffie met gebak in het hotel. We zijn tijdig in de luchthaven, want de incheckbalie is nog niet open. Eenmaal in de lucht zit de vaart erin en we zijn zelfs vroeger dan voorzien in Zaventem. Ook hier schijnt de zon: het is een warm thuiskomen na een heerlijke week.

Slot Charlottenburg, linkervleugel in restauratie

Beeld van Fortuna op de koepel

Marie-Thérèse geniet van het mooie beeld.



Guido en Madeleine in de gouden zaal

Exotisch behangpapier, stoelbekleding in dezelfde stijl, parketvloer met motieven: zoals het ooit geweest is.

Deel van de bibliotheek van Frederik De Grote, met onderaan een encyclopedie, zijn 'Wikipedia'.

Porselein, voor drie gangen

Tafel gedekt met zilverwerk

Koninklijke kroon en staf

De vijf dwaze en de vijf wijze meisjes (zelden geschilderd, 'omdat er weinig dwaze maagden zijn', dixit MT.)

Rik in de koninklijke spiegel

In de tuin



Zicht op het slot vanaf de brug 'belvedère'.

Van dieren en mensen

Vrijdag 8 juni

Naar de dierentuin

 

Vandaag een dagje ontspanning: een bezoek aan de dierentuin van Berlijn. Wij hadden maandag de toegang al verkend en tegen half tien waren wij er al op ronde. Wij zagen de olifanten rondjes maken, berggeiten op een hoogte staan en apen mensachtig doen. Een verblijf voor panda’s is in opbouw; die zouden volgende maand komen. De hoge giraffen, nachtdieren als marter en het aardvarken (niet te verwarren met een miereneter), flamingo’s, kleurige kippen, gieren … konden we van dichtbij bewonderen. Ik zag nog eens het verschil tussen een chimpansee, gorilla en orang-oetang en ik leerde bij over het seksleven van de bonobo’s. Roofdieren als leeuwen en panters lieten zich niet of beperkt zien, het was hen blijkbaar te warm. Kangoeroes en struisvogels toonden zich dapper. Een leerrijk bezoek, want Madeleine en Marie-Thérèse zijn nu eenmaal voor de dieren en dierenkenners.

Nog een interesse

In de buurt van de Berlijnse zoo ligt een museum dat mij interesseert. De anderen verkiezen de verdere verkenning van het dierenrijk en ik ga naar het Schwulenmuseum in de buurt. Nu ik hier toch in de nabijheid ben, wil ik daar wel eens gaan kijken. Ik verwacht mij aan een mooi overzicht van de holebi-emancipatie. In feite is dat heel beperkt weergegeven: hoever staat het met de regelgeving in Duitsland? Welke figuren of groepen hebben gezorgd voor een verandering? In welke mate is er een culturele verrijking gegroeid? Ik kreeg er niets van te zien. Positief is wel dat de vrouwen niet vergeten worden en dat de visie van Simone de Beauvoir in die context veel aandacht krijgt: zij haalt elke vrouw van achter de kookpot en roept op tot iets zichzelf overstijgend, iets transcendent. Meest geniet ik van de mooie schilderijen van mannen, vrouwen en X-en. Tot mijn spijt kon ik maar van één een foto maken. In een tijdelijke tentoonstelling leer ik iets over Siegfried Wagner, zoon van componist Richard Wagner. Hij was operacomponist en tevens directeur van de Bayreuther Festspiele (van 1906 tot aan zijn dood in 1930).

 

Eerst naar de Aziatische olifanten

Olifant (met verzakking) in achteruit-actie

Hoeveel berggeiten zie je?

Een brave gier

Flamingo's in de morgen

Waar zijn de apen?

Op het deken, onder het deken, en maar showen ...

Reiger in de vlucht

Kangoeroe in Berlijn

Ingang van het museum

Eerste actie in Duitsland, tegen wetsartikel 175, over de bestraffing van homoseksuele daden, in 1973. Nog geen 50 jaar geleden ...

Schilderij van twee vrienden

 

Pijn en pracht

Donderdag 7 juni

Het Joods Museum

De aanwezigheid van joden in Duitsland is er een van tragische dieptepunten, maar ook van hoogtepunten. In het Joods Museum wordt getoond hoe de joden daar in de geschiedenis vanaf de 4^de eeuw een rol speelden en in de besturen mochten zetelen. Vooral vanaf 1500 waren er joden die tot de hoogste stand behoorden. Rond 1750 gingen zij zich meer en meer integreren in de samenleving. Mozes Mendelssohn bv. was een belangrijk uitvinder en filosoof. Levi ‘Straus’ week met zijn broeken met koperen knopen uit naar Amerika. De Kadewe-winkels zijn van joodse oorsprong. Maar het gehele museum is zo ontworpen dat de pijn en het drama van de Holocaust scherp naar voor komt: in de lege Holocausttoren, in de ‘Tuin van de ballingen”’, in de Gedenkruimte voor de onbekende joodse slachtoffers. Het museum heeft niet voor niets de vorm van een bliksemschicht: je komt daar niet buiten zonder de pijn die in je eigen gevoelens is ingeslagen.

De Gendarmenmarkt

We nemen een lunch in een zijstraat van de Gendarmenmarkt, ‘het mooiste plein van Berlijn’. Er staat een concertgebouw, links en rechts geflankeerd door twee Dom-kerken: een ‘Franse’ en een ‘Duitse’, erg parallel gebouwd, de eerste voor de Hugenoten, de andere is even later gebouwd In de Duitse zien wij een stukje Duitse geschiedenis: die van de democratie. In het concertgebouw is een repetitie bezig van een symfonisch orkest met koor. We kunnen enkel naar binnen kijken. Maar dat volstaat. Dan lopen wij ook even door de Lafayette-winkel in de Friedrichstrasse. Het is er betaalbaar! In een overvolle metro, die gereduceerd rijdt, gaan we naar ons hotel terug: ook hier kunnen er dus storingen en vertragingen zijn in het verkeer. Maar zij verontschuldigen zich om de drie minuten.

 

In de Holocausttoren: koud, donker, enkel geluid van buiten.

 

Guido en Marie-Thérèse in de Tuin van de Ballingen: je neemt je leed mee en je bent afgesneden van je wortels.

 

Ecclesia en Synagoga, zij staan naast elkaar, maar Ecclesia draagt een kroon ...

 

Jeans van Levi Straus, een joods product.

 

Zo kreeg de Jodenhaat meer en meer vorm.

 

Foto's van veroordeelde kampbewakers, die voor de rechtbank kwamen. Vrouw in midden onderaan is 'bloedige X', omwille van haar wreedheid.

 

Vanaf 1941 moesten alle joden een gele Davidster dragen.

 

Ter herdenking van alle onbekende joodse slachtoffers; 1000 verschillende gezichten, als gevallen herfstbladeren. De koker doorloopt het museum van onder tot boven.

 

Een gebroken Davidster aan de gevel van het Joods museum.

 

De Französische Domtoren aan binnenzijde.

 

Repetitie in de concertzaal op de Gendarmenmarkt

 

Blinkende koopwaren rond de middenzuil in Lafayette Berlin

Wonden van Berlijn

Woensdag 7 juni

Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie was de derde van de grensposten in Berlijn, vandaar dat hij vanuit de derde letter van het Engelse spellingalfabet zo werd genoemd (na Alpha en Bravo). Het was voor buitenlanders de enige overgang van West naar Oost. Sinds 1986, even voor de val van de muur op 9 november 1989, is er een Muurmuseum, over de geschiedenis  van de Muur en een aantal verwante thema’s. Het museum is niet zo modern en de bewegwijzering is onduidelijk, zodat drie van ons te vroeg rond zijn en bv. Gandhi niet gezien hebben. Meest interessant zijn de toestellen die de inventiviteit van de Oost-Duitsers onderstrepen, hoe een aantal ondergronds, gecamoufleerd of via de lucht aan de andere kant kon geraken. Als wij buitenkomen brengt de Zimmerstrasse ons bij buitententoonstellingen: van een stukje muur enerzijds en van enkele honderden meters muur anderzijds, waar tevens de geschiedenis is uitgewerkt van Berlijn van 1933 tot 1945., onder de naam ‘Topografie van de terreur’.

Holocaustmonument

Richting Brandenburger Tor komen we voorbij het Monument ter nagedachtenis van de vermoorde joden. Het is een stenen woud, van betonnen blokken, van 20 cm hoog tot soms wel 5 meter. Je kan er niet met twee naast elkaar tussendoor: je bent er als het ware opgesloten en je moet je eigen weg gaan. Kinderen spelen en lachen er, maar de echte betekenis komt pas aan het licht als je in het ondergronds museum bent: in het plafond zie je de blokken uitsteken. De 2711 blokken zijn de graven van 6 miljoen joden. Het is heel stil in het museum: je wordt geconfronteerd met individuele geschiedenissen, bv. van een moeder die vertelt hoe zij haar zoon van bijna twaalf bij de min-twaalfjarigen liet plaatsen, zodat hij niet naar het werkkamp moest, maar later verneemt ze dat hij met de andere kinderen en de oude mensen onmiddellijk werd vergast.

Unter den Linden

Het oude Oost-Berlijn staat het nu vol met moderne hoogbouw en met chique ambassades (o.a. de Russische). Het geeft een geweldig gevoel van bevrijding om bij de Brandenburger Tor te staan: het symbool van de hereniging na de val van de Muur. Tevoren lag de poort op de grens tussen Oost en West, aan de Oostzijde.  Daar voel je nog de feestvreugde, daar maakt bijna iedereen een selfie met de Tor op de achtergrond. Wij maken er gewone foto’s en gaan lunchen in een eetgelegenheid, die tot onze verrassing ook een locatie is voor ZDF2. We keren terug langs de Lindenlaan, en gaan naar het Rijksdaggebouw, met zijn nieuwe glazen koepel. Het is de vergaderplaats van het Duits parlement (sinds de val van de Muur). Wij wandelen over het groene plein tot in beeldentuin en een klokkentoren. Het geeft ruimte en het lucht op van op adem te kunnen komen na de zware confrontaties van deze dag.

Gevlucht in een geluidsbox

Marie-Thérèse leest over de vlucht met een op een huishoudnaaimachine vervaardigde luchtballon

Ghandi, model van geweldloos verzet

Grenspost Checkpoint Charlie is "bewaard"

Komen piepen vanachter de Muur

De (resten van) de Muur, nu beveiligd tegen souvenirjagers.

Een weg doorheen het Monument ter nagedachtenis van de vermoorde joden

Het Monument met 2711 dergelijke zuilen

De zuil ter nagedachtenis van 50.000 vermoorde homoseksuelen.

Bij de Brandenburger Tor

Bij het Rijksdaggebouw



Rijksdaggebouw met nieuwe glazen koepel en voorplein

 

 

Rond de toren

Dinsdag 6 juni

Op de ‘Allex’

We ontbijten goed en lang. Rond tien uur nemen we de metro, richting Alexanderplatz. Het is het hart van het vroegere Oost-Berlijn, maar daarvan merk je niets meer. We maken een rondje op het plein op zoek naar de Mariakerk. Pas tegen de middag zullen we daar geraken, want onze weg brengt ons bij andere bezienswaardigheden. Op het plein bevindt zich de grote televisietoren van 368 meter hoog, met draaiend restaurant bovenaan op een hoogte van 207 meter. Er is ook een fontein in de buurt, nog niet de Neptunusfontein, maar ook verfrissend, al hangen er wel blowende jongeren rond.

Bij het stadhuis

We zijn dus op weg naar de Mariakerk, maar de eerste toren waar we aankomen is de toren van het ‘rode’ stadhuis. We zoeken twee beelden aan de ingang en als Madeleine het gaat vragen aan de wachter, zegt hij dat het stadhuis (en senaatshuis) vandaag toegankelijk is. Wij maken daarvan gebruik en gaan een monumentale trap op, lopen naar de raadszaal en bewonderen de beelden in de ‘zuilenzaal’. We zien bekende koppen, van kunstenaars, Bijbelse en mythologische figuren. Dan wandelen we naar de kerk met de dubbele toren: de Nicolaikerk. Nu een museum, en daarom als kerk alleen toegankelijk tot aan de stoelen.

De Mariakerk

We wandelen richting ‘Spree’ en zien dan, na het beeld van Sint-Joris met de draak, de Dom. Wegens werken moeten we een omweg maken en die leidt ons dan eindelijk naar de Neptunusfontein en de Mariakerk. De televisietoren ligt op dezelfde horizon en is het hoogst. In de Mariakerk is een middeleeuwse muurschildering ontdekt, de Dodendans, met vele Pieten de Dood die in een rijdans tussen de mensen staan. Het is gemaakt ter gelegenheid van de pestepidemie van 1484. Vooraan ook Mariabeelden, o.a. een mooie Maria tussen Ursula en Catharina, en een blauwe Luther op de trap van de preekstoel. Ook deze kerk is vooral een museum, maar je kan er wel kaarsjes doen branden.

Aan de Dom

Het is na de middag even zoeken naar de aquariumlift in een winkelcentrum. We zien vissen rondom de lift en grote kois in de hal. Dan wandelen we de Spree over en komen aan de Dom. Indrukwekkend groot, een ‘protestantse’ Sint-Pietersbasiliek. We gaan er niet naar binnen maar verkennen het Museuminsel: meerdere musea liggen er samen. De Egyptische koningin Nefertete willen we in het echt zien en daarom gaan we binnen in het ‘Neues Museum’. Drie verdiepingen, met Trojaanse, Egypische, Romeinse en prehistorische kunst. Gelukkig is er een audiohandleiding en zijn de belangrijkste bezienswaardigheden op een plan aangeduid. Nefertete natuurlijk, goed bewaakt. Merkwaardig, ze heeft maar één oogpupil meer. Sarcofagen, Zonnegod Helios, de Xanten knaap, een gouden hoed (van 1000 voor Christus) met de zon- en maancyclus voor negentien jaren, een elandgeraamte (meer dan twee meter, gevonden bij het graven van de metro), enz. Het eindigt met een projectie van de mensheid, vanaf 80.000 jaar terug (einde van ijstijd) tot het bronzen tijdperk (1000 voor Christus). Als we het museum verlaten vallen de eerste druppels. We besluiten om de tram te nemen tot aan de Alexanderplatz. Zo is de cirkel rond de toren vandaag rond.

Televisietoren met draaiend restaurant

Gebroeders Renckens met zus

Gebroeders Grimm

Traphal van het stadhuis

De zuilenzaal met beelden

Het 'Rode Stadhuis'

Binnenzicht Nicolaikerk

Bij de Neptunusfontein

Mariakerk en deel van de televisietoren

De Berlijnse Dom

Voormalig Paleis van Oost-Duitse Republiek, met 'Lusttuin' bij de Dom en 'Altes Museum'

Egyptische familie in het 'Neues Museum'

Sarcofaag, met beeld in hout